घोकेर होइन, बुझेर पढ्दा टपर बनेका शाक्य र घिमिरे
काठमाडौं । पास धेरै विद्यार्थी हुन्छन् तर, टपर तिनैमध्येको सबैभन्दा उति उत्तम विद्यार्थी बन्छन् । हरेक विद्यार्थीले टपरको स्तरमा मिहिनेत गर्दैनन् । कमैले मिहिनेत गर्छन् तर तिनैमध्ये पनि जो सर्वोत्कृष्ट बन्छ उसले घोकेर पढ्दैन, बुझेर पढेको हुन्छ । काठमाडौंको किलागलका साहस शाक्य मल्टिमिडिया टेक्नोलोजी विषयमा सर्वोत्कृष्ट नम्बरसहित टपर बने । मंगलबार ललितपुरमा रहेको द प्लाजामा भएको इस्लिङ्टन कलेजको १६ औं दीक्षान्त समारोहमा टपरको रूपमा दीक्षित हुँदा निकै खुसी थिए । साहस शाक्य कक्षा १ देखि १२ सम्म काठमाडौंको सेन्ट जेभियर्समा पढेका उनी पढाइमा राम्रा विद्यार्थी हुन् । प्लस टु कम्प्युटर साइन्स लिएर पढेका उनले ब्याचलर्समा भने मल्टिमिडिया टेक्नोलोजी रोजे । जहाँ ग्राफिक डिजाइन, भिडियो एडेटिङ, एनिमेसन, टेक्नोलोजीहरू पढाइ हुन्छ । सानैदेखि आर्टमा रुचि राख्ने शाक्य सिक्ने अवसर र ठाउँको खोजीमा थिए । उनले यो विषयमा पढाइ हुने ठाउँ खोज्दा इस्लिङ्टन कलेज भेटे । ‘मलाई आर्ट गर्न, पेन्टिङ, ड्रइङ गर्न मन पर्थ्यो,’ उनी भन्छन्, ‘ठाउँ खोज्दै जाँदा यो कलेज भेटेँ अनि निकै मिहिनेत गरेँ र आज राम्रो परिणाम हात पारेको छु । म निकै खुसी छु,’ उनले भने । टपर हुनुभयो टपर बन्न कति मिहिनेत गर्नुभयो भयो भन्ने प्रश्नमा शाक्य भन्छन्, ‘टपर हुन्छु भनेर कहिल्यै पढिनँ तर, पढाइमा खुब मिहिनेत गर्छु । त्यसैको फलस्वरूप टपर भएको हुँ । ’ शाक्य हरेक विद्यार्थीले आफूले आफैलाई मूल्याङ्कन गर्नुपर्ने बताउँछन् । ‘म कसरी पढिरहेको छुँ, के यो पढाइले म आफ्नो विषयमा दक्ष हुन सक्छु ? यति कुरा विद्यार्थीले बुझ्नुपर्छ, विद्यार्थीले यो कुरा आफै बुझ्नुभयो र आफैलाई सुधार्ने प्रयास गर्नुभयो भने टपर अवश्य भइन्छ,’ उनले भने । उनलाई पढ्न, कलेज जान रमाइलो लाग्छ । बिहान ७ बजे उनी कलेज जान्छन् । १२ देखि १ बजेसम्म कलेज चल्छ । उनलाई पहिला मल्टिमिडियाको विषयमा केही थाहा थिएन । यसमा कलेजले पनि धेरै सहयोग गरेको बताउँछन् शाक्य । ‘कलेजले पनि सहयोग गर्यो, मैले पनि मिहिनेत गरेँ र टप गरेँ,’ उनले भने । इस्लिङ्टन कलेजको १६ औं दीक्षान्त समारोहमा सहभागी विद्यार्थीहरू शाक्यले ब्याचलर्सपछि मास्टर कहाँ गर्ने भन्ने योजना बनाइसकेका छैनन् तर यसका लागि राम्रो अवसर र कलेजको खोजी भने गरिरहेका छन् । सके नेपालमै नभए विदेशमा गएर पनि उनलाई यो विषयमा मा स्नातकोत्तर गर्न मन छ । उनी जहाँ पढे पनि काम भने नेपालमै अलिक फरक तरिकाले योजना बनाएको बताउँछन् । नेवारी समुदायमा बाहिर ल्याउन सक्ने थुप्रै विषय भएकाले उनी ती विषयलाई प्रोजेक्टका रूपमा बाहिर ल्याउने बताउँछन् । शाक्य नेपाली विद्यार्थी विदेशबाट नफर्किनुको कारण नै अवसर नहुनु रहेको औंल्याउँछन् । यो फिल्डमा राम्रो काम गरिरहेकाहरू पनि भएकाले नेपालमा काम गर्ने अवसर नभएको उनी बताउँछन् । *** भक्तपुरको कौशलटार बस्ने अम्स घिमिरेलाई पनि टपर हुन्छु भन्ने लागेको थिएन । तर उनले पढाइमा मिहिनेत भने जहिले गर्थे । मंगलबार इस्लिङ्टनको दीक्षान्त समारोहमा उनी टप भए । कम्प्युटर नेटवर्किङ एण्ड आईटी सेक्युरिटी विषयमा कलेजकै सर्वोत्कृष्ट भए । ‘म टप हुन्छु, सबैभन्दा सर्वोत्कृष्ट नम्बर ल्याउँछु भने कहिल्यै पढ्दिनँ,’ उनी भन्छन्, ‘म पढेको कुरालाई कत्तिको व्यवहारमा ल्याउन सक्छु भन्ने तरिकाले पढ्छु, मिहिनेत पनि गर्छु, आज टपर हुँदा निकै खुसी लागेको छ । साथै नर्भस पनि भएको छु ।’ अम्स घिमिरे टपर हुन कसरी पढ्नुपर्छ भन्ने प्रश्नमा घिमिरे भन्छन्, ‘पढ्ने हरेक व्यक्तिको आफ्नो तरिका हुन्छ । कसैलाई लेखेर पढ्दा याद हुन्छ भने कसैलाई बोलेर पढ्दा त कसैलाई मनमनै पढ्दा । अब ठ्याक्कै यही तरिका हुन्छ भन्ने त हुँदैन नि ।’ घिमिरे हरेक दिन आफूले पढेको अनि कलेजमा पढाइएका कुरा घरमा आएर गहिरिएर हेर्छन् । तर परीक्षाको लागि भने परीक्षा आउनुभन्दा एक हप्ता अगाडि वा केही दिन अगाडिमात्र तयारी गर्छन् । अघिपछि किताब नहेर्ने तर परीक्षाको समयमा घोक्दा याद नहुने घिमिरे बताउँछन् । हरेक दिन समय निकालेर कलेजमा पढाएका कुरालाई घरमा गएर हेर्नेमात्र हो भने पनि धेरै कुराहरू बुझिने र परीक्षामा पनि लेख्न सजिलो हुने उनको भनाइ छ । ‘म परीक्षा पास गर्न मात्र नभइ यो पढेको कुरा कसरी व्यवहारमा उतार्न सक्छु भन्ने हिसाबले पढ्छु,’ उनी भन्छन्, ‘म परीक्षाको बेलामा धेरै पढ्ने मान्छे होइन, अगिपछि पढिएन भने परीक्षाको बेलामा जति घोटिए पनि केही हुँदैन।’ घिमिरेले नर्सरीदेखि कक्षा एकसम्म धुम्बारहीमा रहेको युनिभर्सल एकेडेमीमा पढे । कक्षा दुईदेखि १० सम्म प्यारागन पब्लिक स्कुलमा पढे । कक्षा ११ र १२ मा जेभिएर एकेडेमी लैनचौरमा अध्ययन गरे । प्लस टुमा विज्ञान विषय लिएर पढेका उनी कम्प्युटर नेटवर्किङ एण्ड आईटी सेक्युरिटी विषय लिएर इस्लिङ्टनमा अध्ययन गरे । उनी अहिले आइटीमा आवश्यक्ता र राम्रो अवसर हुँदा यो विषय रोजेको बताउँछन् । ‘अहिले डेटा इज पावर भनेजस्तै आफूसँग डेटा छ भने बलियो हुने भन्ने हुन्छ,’ घिमिरे भन्छन्, ‘अहिले ठूलाठूला राष्ट्रले साइबर सेक्युरिटीमा धेरै लगानी गरिरहेका छन्, मेरो रुचि पनि यसैमा थियो, त्यसैले पनि यो विषय रोजेको हुँ।’ घिमिरे नेपालमा पढ्न र यही केही गर्न चाहने विद्यार्थीका लागि राम्रो अवसर नरहेको गुनासो गर्छन् । उनी विदेश गए पनि स्वदेशमै फर्किएर केही गर्नुपर्नेमा जोड दिन्छन् । ‘देश-विदेशको अनुभव लिनुपर्छ, अवसर पाए मलाई पनि जान मन छ तर, काम भने आफ्नै देशमा गर्ने हो,’ उनले भने ।
गणपति वनस्पतिको आम्दानीमा ५६५ प्रतिशत उछाल, १ अर्बबाट सिधै ८ अर्ब
काठमाडौं । वनस्पति घ्यू तथा प्रशोधित खाद्य तेल उत्पादन गर्ने गणपति वनस्पति लिमिटेडले सन् २०२५ मा उल्लेखनीय वित्तीय प्रगति गरेको छ । कम्पनीले एक वर्षमा ८ अर्ब २५ करोड ४० लाख रुपैयाँ बराबरको कुल सञ्चालन आम्दानी गरेको जनाएको छ । यो आम्दानी अघिल्लो वर्षको तुलनामा ५६५.६४ प्रतिशतले वृद्धि भएको हो । सन् २०२४ मा कम्पनीको कुल सञ्चालन आम्दानी १ अर्ब २४ करोड रुपैयाँ मात्र रहेको थियो, जसको तुलनामा सन् २०२५ मा ७ अर्ब १ करोड ४० लाख रुपैयाँले वृद्धि भएको देखिन्छ । कम्पनीले सन् २०२३ मा ६ अर्ब ५० करोड ३० लाख रुपैयाँ बराबर कुल आम्दानी गरेको थियो । यद्यपि कम्पनीले सन् २०२२ मा भने १२ अर्ब ३३ करोड ८० लाख रुपैयाँ बढी आम्दानी गरेको थियो । जुन पछिल्लो एक दशक यताकै उच्च आम्दानी थियो । अघिल्ला वर्षहरूका तथ्याङ्कअनुसार कम्पनीले सन् २०१६ मा २ अर्ब २१ करोड ६० लाख रुपैयाँ, सन् २०१७ मा ३ अर्ब १६ करोड रुपैयाँ, सन् २०१८ मा ३ अर्ब ७५ करोड रुपैयाँ, सन् २०१९ मा ४ अर्ब ५६ करोड ३० लाख रुपैयाँ, सन् २०२० मा ५ अर्ब ५१ करोड रुपैयाँ र सन् २०२१ मा ८ अर्ब ५७ करोड २० लाख रुपैयाँ बराबर कुल आम्दानी गरेको थियो । सन् १९९८ मा स्थापित गणपति वनस्पति सन् २०२३ अप्रिलमा पब्लिक लिमिटेडमा रुपान्तरण भएको हो । कम्पनीले खाद्य तेल तथा सम्बद्ध उद्योग क्षेत्रमा बलियो उपस्थिति जनाउँदै आएको छ । कम्पनीले बारामा रहेको उद्योगबाट उच्च गुणस्तरीय वनस्पति घ्यू, प्रशोधित तेल, तोरीको तल उत्पादन गर्दै आएको जनाएको छ । वार्षिक १ लाख २० हजार मेट्रिक टन उत्पादन क्षमताको गणपति वनस्पति नेपालकै सबैभन्दा ठूलो तेल उद्योग रहेको कम्पनीको दाबी छ । करिब तीन दशकदेखि खाद्य तेल उत्पादन गर्दै आएको कम्पनीले अत्याधुनिक प्रविधियुक्त उद्योग सञ्चालन गर्दै आएको छ । कम्पनीले सफारी, सफारी हेल्थ, छक्र तथा रामदेव ब्राण्डमा तेल उत्पादन गरी बिक्री वितरण गर्दै आएको छ । लक्की ग्रुप अन्तर्गत सञ्चालित गणपति वनस्पतिको अध्यक्ष अमित मोर र सञ्चालक राजीव मोर छन् । कम्पनीले आन्तरिक बजारसँगै अन्तर्राष्ट्रिय बजारमा पनि तेल निर्यात विस्तार गर्दै आएको छ । कम्पनीले विभिन्न बैंक तथा वित्तीय संस्थाबाट ६ अर्ब ४८ करोड २९ लाख रुपैयाँ ऋण लिएको छ । इन्फोमेरिक्स क्रेडिट रेटिङ नेपालले दीर्घकालीन बैंक ऋण ४४ करोड २० लाख रुपैयाँका लागि डबल बी माइनस रेटिङ प्रदान गरेको छ । यस्तै, ४ करोड रुपैयाँ अल्पकालीन बैंक ऋणका लागि ए फोर रेटिङ प्रदान गरिएको छ । साथै इन्फोमेरिक्स नेपालले ६ अर्ब रुपैयाँ दीर्घकालीन तथा अल्पकालीन ऋणका लागि डबल बी माइनस तथा ए फोर रेटिङ प्रदान गरेको छ ।
अर्घाखाँचीमा चुनावी चहलपहल : नारायणप्रसाद खनालले गरे स्वतन्त्र उम्मेदवारी घोषणा
काठमाडौं । अर्घाखाँची जिल्लाबाट संघीय संसदका लागि नारायणप्रसाद खनालले स्वतन्त्र उम्मेदवारी घोषणा गरेका छन् । जिल्लाको समग्र विकास, सुशासन र जनसेवाको लक्ष्यसहित आफू मैदानमा उत्रिएको खनालले बताएका छन् । उम्मेदवारी घोषणा कार्यक्रममा खनालले अर्घाखाँचीको दीर्घकालीन समस्या समाधान, स्थानीय स्रोत–साधनको सदुपयोग र जनताको प्रत्यक्ष सरोकारका विषयलाई संसदमा प्रभावकारी रूपमा उठाउने प्रतिबद्धता व्यक्त गरे । उनले शिक्षा, स्वास्थ्य, सडक पूर्वाधार, कृषि तथा रोजगारी सिर्जनालाई प्राथमिकतामा राखेर काम गर्ने योजना सार्वजनिक गरेका छन् । खनालका अनुसार दलगत राजनीतिभन्दा माथि उठेर जनताको वास्तविक आवश्यकता र अपेक्षालाई प्रतिनिधित्व गर्ने उद्देश्यले स्वतन्त्र उम्मेदवारी दिएको हो । ‘राजनीति पद र प्रतिष्ठाका लागि होइन, सेवा र उत्तरदायित्वका लागि हुनुपर्छ,’ उनले भने, ‘अर्घाखाँचीको विकासका लागि सबै वर्ग र समुदायलाई साथ लिएर अघि बढ्ने मेरो प्रतिबद्धता छ ।’ स्थानीय तहमा लामो समयदेखि सामाजिक तथा सार्वजनिक क्षेत्रमा सक्रिय रहेका खनाललाई जिल्लाका विभिन्न समुदायले सक्षम, इमानदार र जनमुखी व्यक्तित्वका रूपमा चिन्ने गरेका छन् । उनका समर्थकहरूले विकासमा परिणाममुखी काम, पारदर्शिता र जवाफदेहिताको अभ्यासमार्फत जिल्लालाई नयाँ दिशातर्फ लैजान सक्ने दाबी गरेका छन् । आगामी निर्वाचनमा अर्घाखाँचीबाट स्वतन्त्र उम्मेदवारी दिने घोषणा गरेका खनालले ‘विकास, विश्वास र समृद्धिको एजेन्डालाई केन्द्रमा राख्दै मतदातासँग समर्थन माग्ने तयारी थालेका छन् ।
एमाले महाधिवेशन : बहुविवाह मुद्दा र आरक्षण विवादका दुई उम्मेदवारी खारेज
काठमाडौं । नेकपा एमालेको एघारौं राष्ट्रिय महाधिवेशनमा नेतृत्व चयनका क्रममा दुई नेताको उम्मेदवारी खारेज गरिएको छ । निर्वाचन आयोगले कानुनी र प्रक्रियागत कारण देखाउँदै केन्द्रीय सदस्य पदका दुई उम्मेदवारलाई प्रतिस्पर्धाबाट बाहिर राखेको बताएको छ । निर्वाचन आयोगका अनुसार बहुविवाहको मुद्दा लागेका पासाङ शेर्पाले दर्ता गराएको केन्द्रीय सदस्य पदको उम्मेदवारी खारेज गरिएको हो । शेर्पाले उक्त मुद्दामा काठमाडौं जिल्ला अदालतको फैसलाअनुसार तोकिएको कारबाही भुक्तान गरिसकेको दाबी गरे पनि पार्टी विधान र नैतिक आचरणसम्बन्धी मापदण्डअनुसार उम्मेदवारी मान्य नहुने ठहर गरिएको आयोगले जनाएको छ । पार्टी नेतृत्व चयनको प्रक्रियामा उच्च नैतिक मापदण्ड आवश्यक हुने भन्दै आयोगले उनको उम्मेदवारी अस्वीकृत गरेको हो । त्यसैगरी, धर्मराज गिरीको उम्मेदवारी पनि खारेज भएको छ । उनले आफ्नो स्थायी भूगोलभन्दा फरक क्षेत्रबाट आरक्षण कोटामा उम्मेदवारी दर्ता गराएका कारण प्रक्रियागत त्रुटि देखिएको आयोगको निष्कर्ष छ । पार्टी विधानले तोकेको भूगोल र आरक्षणसम्बन्धी व्यवस्था विपरीत उम्मेदवारी परेपछि आयोगले नियमअनुसार उम्मेदवारी खारेज गर्ने निर्णय गरेको बताइएको छ । महाधिवेशनको निर्वाचन प्रक्रियामा नियम, विधान र नैतिक मापदण्ड कडाइका साथ लागू गरिएको भन्दै निर्वाचन आयोगले सबै उम्मेदवारलाई निर्धारित मापदण्डअनुसार मात्र प्रतिस्पर्धामा सहभागी हुन आग्रह गरेको छ ।
माथिल्लो अरुण आयोजना निर्माणका लागि २ हजार बढी रुख काटियो
सङ्खुवासभा । भोटखोला गाउँपालिकामा निर्माण हुन लागेको एक हजार ६३ मेगावाटको माथिल्लो अरुण आयोजना निर्माणका लागि दुई हजार भन्दा बढी रुख काटिएको छ । भोटखोला गाउँपालिका– २ र ४ का राष्ट्रिय वन र सामुदायिक वनका रुख काटिएका हुन् । माथिल्लो अरुण आयोजना र पहुँच मार्ग निर्माणका लागि दुई हजार १६८ बोट रुख काटिएको डिभिजन वन कार्यालयका सुचना अधिकारी चन्द्रलाल राईले बताए । माथिल्लो अरुण आयोजना र पहुँच मार्ग निर्माणका लागि भोटखोला–४ मा राष्ट्रिय वन र भोटखोला– २ मा पारीपाखा सामुदायिक वन र माक्पालुङ सामुदायिक वन क्षेत्रको करिब २१ दशमलव ०८ हेक्टर क्षेत्रफलको रुख कटान गरिएको डिभिजन वन कार्यालयका सुचना अधिकारी राईले जानकारी दिए । उक्त आयोजनाले २५ बर्षसम्म वन क्षेत्र प्रयोगका लागि अनुमति पाएको छ । यो सँगै माथिल्लो अरुण आयोजनाका लागि पहुँच मार्गको काम द्रूत गतमिा अघि बढेको छ । प्राधिकरणले २ दशमलव ०३ किलोमिटर सुरुङमार्गसहित करिब २२ किलोमिटर पहुँच सडक निर्माणका लागि भारतको गायत्री जेभी र झापाको कन्काइ सुरुङ्गा जेभी कम्पनीसँग ठेक्का सम्झौता गरेर काम सुरु गरेको छ । पहुँचमार्गमा पर्ने अरुण नदी र चेपुवामा पक्की पुलसमेत निर्माण गरिनेछ । पहुँच मार्ग भोटखोला गाउँपालिका–४ छोराङदेखि भोटखोला–२ रुकुमा फेदीसम्मको निर्माण गरिनेछ । सात अर्ब ९१ करोड ३९ लाखमा उक्त सडक निर्माण हुन लागेको प्राधिकरणले जनाएको छ । त्यसैगरी जिल्लामा विभिन्न जलविद्युत आयोजना निर्माणका लागि हालसम्म लागि १४ हजारभन्दा बढी रुख काटिसकिएको छ । अरुण तेस्रो जलविद्युत् आयोजना र कोसी करिडोर प्रसारण लाइनका लागि १८ सामुदायिक वनका १४ हजार ६२७ रुख कटान गरिएको डिभिजन वन कार्यालयले जनाएको छ । वन कार्यालयका अनुसार ११ वटा जलविद्युत् आयोजनाले जिल्लाका ६ स्थानीय तहका वन क्षेत्र प्रयोग गरेका छन् । विद्युत् विस्तार गर्न मात्र सरकारी वन क्षेत्रका पाँच हजार ४०० रूख काटिएका छन् । रासस
चितवन हात्ती तथा पर्यटन महोत्वस पुस ११ गतेदेखि, पर्यटक आगमन ३० प्रतिशतले वृद्धि हुने
काठमाडौं । आगामी पुस ११ गतदेखि चितवनको सौराहामा १९औं चितवन हात्ती तथा पर्यटन महोत्सव हुने भएको छ । क्षेत्रीय होटल संघ नेपाल चितवनको आयोजनामा हुन गइरहेको महोत्सव तीन दिन अर्थात १३ गतेसम्म हुने छ। आयोजकका अनुसार सहआयोजकमा महोत्सवको संरक्षकत्वमा रत्ननगर पालिका युनाइटेड हात्ती सञ्चालन सहकारी र रेष्टुरेन्ट एण्ड एशोसिएन नेपाल, संरक्षकत्वमा रत्ननगर नगरपालिका रहेको छ । दुई दशक अघि देखि आयोजना हुँदै आएको यस महोत्सवले सौराहासहित चितवनमा पर्यटक आगमनमा महत्त्वपूर्ण योगदान पुर्याउँदै आएको आयोजकले जनाएको छ । महोत्सवको कारण हरेक वर्ष २५ देखि ३० प्रतिशत पर्यटकको आगमन वृद्धि हुने गरेकोमा यो वर्ष पनि त्यसले निरन्तरता पाउने आयोजकको भनाइ छ । आयोजकका अनुसार महोत्सवलाई सफल बनाउन बनाउन तीनै तहका सरकारसहित वन मन्त्रालय, वन्यजन्तु संरक्षण विभाग, नेपाल पर्यटन बोर्ड, होटल संघ नेपाल केन्द्र र चितवन राष्ट्रिय निकुञ्जको सहयोग र समन्वय रहेको छ । महोत्सवको उद्देश्य चितवन राष्ट्रिय निकुञ्जको माध्यमबाट पर्यटकहरूलाई आकर्षित गराउँदै चितवनको पर्यटन क्षेत्रलाई महत्त्वपूर्ण गन्तव्य स्थलको रूपमा चिनाउने रहेको क्षेत्रीय होटल संघ नेपाल चितवनका महासचिव महेश खनालले बताए । उनका अनुसार महोत्सवमा यस वर्षदेखि वन्यजन्तु तथा वातावरणमैत्री अनुकूल स्टल र स्टेजहरू निर्माण गरिने छ । महोत्सवका आकर्षणहरू महोत्सवको अवसरमा क्षेत्रीय होटल संघ नेपाल र रेवान सौराहमा आवद्ध सदस्यहरूको रेष्टुरेण्टमा खाना र आवासमा १० प्रतिशत छुट दिने भएका छन् । तीन दिनसम्म सञ्चालन हुने महोत्सवमा करिब ८० वटा हात्तीहरू सहभागी हुने आयोजकले जनाएको छ । महोत्सवमा विभिन्न जातजातिको सांस्कृतिक झाँकी प्रदर्शन, हात्तीको श्रृंगार प्रतियोगिता, हात्ती वनभोज कार्यक्रम रहेको छ । त्यस्तै, टुरिजम प्रवर्द्धनको लागि अतिथि पाहुनाहरूलाई हात्ती सफारी/जीप सफारी, हात्तीको स्वास्थ्य शिबिर, हातिको दिनचर्या बारे जानकारी, पालिका स्तरीय बुश दौड प्रतियोगिता, हात्तीमैत्री प्रतियोगिताहरु आयोजना हुनेछन् । यस्तै, चितवनमा पर्यटनको सम्भावना तथा चुनौतीसम्बन्धी बीटुबी अन्तरक्रिया कार्यक्रम आयोजना हुने छ । अन्तक्र्रिया कार्यक्रम पर्यटन क्षेत्रमा योगदान पुर्याउने विभिन्न व्यक्तिहरू र स्वदेशी तथा विदेशी ट्राभल एजेन्सीहरूसँग हुने आयोजकले जनाएको छ । महोत्वसको अन्य आकर्षणहरूमा मानव वन्यजन्तु सहअस्तित्व र पर्यापर्यटन र संरक्षणमा हात्तीको महत्त्व सम्बन्धमा लाइभ चित्रकला प्रतियोगीता, कलाकारहरूद्वारा विविध सांस्कृतिक कार्यक्रमहरू रहेका छन् । यसबाहेक कार्यक्रममा महिला उद्यमी तथा स्थानीय कृषि उत्पादनको प्रवर्द्धन, वातावरणविद् पूर्वसंरक्षण अधिकृतहरूको सन्देशमूलक श्रव्यदृष्य सामग्री निर्माण गर्ने कार्यक्रमसमेत रहेको छ । विसं. २०४५ सालबाट सुरु भएको चितवन हात्ती तथा पर्यटन महोत्सवले चितवन जिल्लाको पर्यटन विकासमा योगदान दिँदै आएको छ । महोत्सवमा हात्तीलाई पूर्ण जिम्मेवार व्यवहार गरिने स्थापित मापदण्ड अनुसरण गरी कुनै पनि क्रूर व्यवहार नहुने आयोजकले जनाएको छ । ‘हात्ती हाम्रो धर्म संस्कृति र पर्यटन सग जोडिएको छ, यसलाई हामीले आफ्नै सन्तान जस्तै गरेर पालेको हुँदा हामीलाई हात्तीको धेरै माया लाग्छ,’ महासचिव खनालले भने, ‘ आयोजक समिति, चितवन राष्ट्रिय निकुञ्ज तथा वन्यजन्तु संरक्षण विभाग, नेपाल पर्यटन बोर्ड र पशु चिकित्सकहरूको सहकार्यमा कडा मापदण्डहरू बनाइएका छन्, धारिलो वा हानिकारक उपकरणको प्रयोग कडाइका साथ निषेध गरिएको छ ।’
एनएमबि बैंकले ल्यायो अनलाइन कर्जा ट्र्याकिङ सुविधा
काठमाडौं । एनएमबि बैंक लिमिटेडले आफ्ना ग्राहकहरूका लागि नयाँ डिजिटल सुविधा सुरु गरेको छ । बैंकले व्यक्तिगत तथा साना तथा मझौला उद्यम (एमएसएमई) कर्जा आवेदनको अवस्था वास्तविक समयमा ट्र्याक गर्न सकिने अनलाइन कर्जा ट्र्याकिङ सेवा सञ्चालनमा ल्याएको हो । यस सुविधासँगै कर्जाका लागि आवेदन दिएका ग्राहकहरूले अब आवेदनको अवस्था बुझ्न बैंकको शाखामा धाउनुपर्ने वा पटक–पटक फोन गर्नुपर्ने झन्झटबाट मुक्ति पाउनेछन् । बैंकले डिजिटल माध्यमबाट कर्जा प्रक्रिया थप पारदर्शी, सहज र छरितो बनाउने उद्देश्यले उक्त सेवा सुरु गरेको जनाएको छ । बैंकका अनुसार कर्जाका लागि आवश्यक कागजातहरू पेश गरेपछि ग्राहकलाई एक ‘ट्र्याकिङ नम्बर’ प्रदान गरिनेछ । सो नम्बर प्रयोग गरी ग्राहकहरूले बैंकको वेबसाइटको डिजिटल बैंकिङ खण्डमा गई ‘अनलाइन कर्जा ट्र्याकिङ’ सेवा चयन गरेर वा सिधै https://digi.nmb.com.np/loan-tracker मार्फत आफ्नो कर्जा आवेदन कुन चरणमा पुगेको छ भन्ने जानकारी प्राप्त गर्न सक्नेछन् । बैंकले यस सेवाले ग्राहक अनुभव सुधार गर्नुका साथै डिजिटल बैंकिङलाई थप प्रभावकारी बनाउने विश्वास लिएको छ ।
बैंक तथा वित्तीय संस्थामा आक्रमण भए कडा कदम चालिन्छ : राष्ट्र बैंक
काठमाडौं । नेपाल राष्ट्र बैंकले हालैका दिनमा बैंक तथा वित्तीय संस्था तथा त्यहाँ कार्यरत कर्मचारीलाई लक्षित गरी भएका विभिन्न घटनाप्रति गम्भीर ध्यानाकर्षण भएको जनाएको छ । राष्ट्र बैंकले बैंक तथा वित्तीय संस्थाविरुद्ध हुने गैरव्यावसायिक र उच्छृङ्खल गतिविधिले वित्तीय सेवा प्रवाहमा गम्भीर असर पार्ने चेतावनी दिएको छ । नेपाल सरकार, नेपाल राष्ट्र बैंक तथा बैंक तथा वित्तीय संस्थाको संयुक्त प्रयासका कारण सबै स्थानीय तहसम्म बैंकिङ सेवा विस्तार भई सर्वसाधारणलाई निक्षेप राख्न, कर्जा लिन, विप्रेषण तथा सामाजिक सुरक्षा भत्तालगायतका वित्तीय सेवा सहज रूपमा उपलब्ध हुँदै आएको राष्ट्र बैंकले जनाएको छ। 'बैंक तथा वित्तीय संस्था सम्बन्धी ऐन, २०७३ र यस बैंकको निर्देशनको अधिनमा रही कर्जा प्रवाह गर्नु, प्रवाह गरेको कर्जा सम्बन्धी परियोजनाहरूको अनुगमन गर्नु र कर्जा असुलउपर गर्नु सम्बन्धित बैंक तथा वित्तीय संस्थाको प्रमुख कार्य हो,' मंगलबार बैंकले जारी गरेको विज्ञप्तिमा उल्लेख छ । सर्वसाधारणबाट संकलित निक्षेपको सुरक्षा सुनिश्चित गर्न ऋणीले लिएको कर्जा समयमै भुक्तानी गर्नुपर्ने राष्ट्र बैंकको भनाइ छ। यद्यपि, कुनै प्रतिकूल परिस्थितिका कारण ऋण भुक्तानीमा कठिनाइ भएमा राष्ट्र बैंकले समय–समयमा कर्जा पुनरसंरचना तथा पुनर्तालिकीकरणजस्ता व्यवस्था गर्दै आएको पनि विज्ञप्तिमा उल्लेख गरिएको छ। बैंकिङ कारोबारसम्बन्धी कुनै गुनासो भएमा सम्बन्धित बैंक तथा नेपाल राष्ट्र बैंकमा गुनासो सुनुवाइको व्यवस्था रहेको जनाउँदै ग्राहकलाई मर्का परेको महसुस भएमा कानुनी र संस्थागत माध्यमबाट समाधान खोज्न आग्रह गरिएको छ । राष्ट्र बैंकले बैंक तथा वित्तीय संस्था र त्यहाँ कार्यरत कर्मचारीविरुद्ध हुने गैरजिम्मेवार व्यवहार तथा उच्छृङ्खल गतिविधि नियन्त्रण नभए वित्तीय साधन परिचालनमा कठिनाइ आउने भन्दै यस्ता क्रियाकलापमा संलग्न नहुन सबैलाई सचेत गराएको छ । साथै, यस्ता गतिविधिमा संलग्न व्यक्तिलाई प्रचलित कानुनअनुसार कारबाही हुने चेतावनी दिँदै वित्तीय क्षेत्रमा कार्यरत कर्मचारीको मनोबल उच्च राखी कार्य गर्न राष्ट्र बैंकले आग्रह गरेको छ ।
