नयाँ ऊर्जा प्रविधिमा चीन विश्वमै अग्रस्थानमा, ४० प्रतिशत हिस्सा
काठमाडौं । चीनले नयाँ ऊर्जा प्रविधि तथा उपकरणको क्षेत्रमा उल्लेखनीय सफलता प्राप्त गर्दै विश्व स्तरमै अग्रस्थान हासिल गरेको छ । हालसम्म चीनले नयाँ ऊर्जासम्बन्धी विश्वभर दर्ता भएका कुल प्रविधिगत अधिकारहरूमध्ये ४० प्रतिशतभन्दा बढी अधिकार प्राप्त गरेको चीनको राष्ट्रिय ऊर्जा प्रशासनका प्रमुख वाङ होङझीले जानकारी दिए । उनले भने, ‘चौधौं पाँच वर्षीय योजना (सन् २०२१–२०२५) अवधिभर चीनले ऊर्जा प्रविधिमा निरन्तर नवीनता ल्याउँदै धेरै क्षेत्रमा विश्व कीर्तिमान कायम गरेको छ ।’ प्रविधि रूपान्तरण र ऊर्जा भण्डारणमा चीनको अग्रता सौर्य ऊर्जाको रूपान्तरण दक्षता (घामबाट विद्युत् उत्पादन गर्ने क्षमता) मा चीनले उल्लेखनीय सुधार गर्दै उच्च स्तरको प्रविधि विकास गरेको छ । त्यस्तै, समुद्री हावाबाट ऊर्जा उत्पादन गर्ने विशाल क्षमताका पङ्खा प्रणाली (टरबाइन) निर्माणमा पनि चीनले अग्रता लिएको बताइएको छ । नयाँ प्रविधिमा आधारित ऊर्जा भण्डारण प्रणालीहरूको विकास र कार्यान्वयनमा समेत चीन अहिले विश्वकै अगाडि रहेको छ । वातावरणमैत्री र दिगो विकासमा योगदान प्रविधिगत नवप्रवर्तनका साथै चीनले वातावरण संरक्षण र हरित विकासमा विशेष जोड दिएको छ । चिनियाँ प्रविधिहरू अहिले विश्वका धेरैजसो देशहरूमा निर्यात भई प्रयोगमा आइरहेका छन्, जसले स्वच्छ ऊर्जा प्रणाली निर्माणमा महत्वपूर्ण योगदान दिइरहेका छन् । वाङ होङझीले भने, ‘हामी स्वच्छ, सुरक्षित र भरपर्दो ऊर्जा भविष्य निर्माण गर्न निरन्तर रूपमा अनुसन्धान, विकास र लगानीमा ध्यान दिइरहेका छौं । चीन नयाँ ऊर्जा क्षेत्रमा विश्व समुदायसँग सहकार्य गर्दै अघि बढ्न चाहन्छ । विश्वव्यापी रूपमा बढ्दो जलवायु संकट र ऊर्जा आवश्यकतालाई मध्यनजर राख्दै, चीनले ऊर्जा प्रविधिको क्षेत्रमा गरेको उल्लेखनीय प्रगति तथा प्रविधिगत स्वामित्वमा लिएको अग्रता विश्वकै लागि प्रेरणाको स्रोत बन्ने विश्वास गरिएको छ ।
अटो पाइलट दुर्घटना मुद्दा : सम्झौता प्रस्ताव अस्वीकार गर्दा टेस्लालाई घाटा, २४३ मिलियन डलर क्षतिपूर्ति
काठमाडौं । अरबपति एलन मस्कको विद्युतीय सवारीसाधन कम्पनी टेस्लाले सन् २०१९ मा भएको अटो–पायलट प्रणालीसहितको मोडल एसको घातक दुर्घटनासम्बन्धी मुद्दामा ६० मिलियन डलरको सम्झौता प्रस्ताव अस्वीकार गरेको थियो । तर यसै महिनामा जुरी (निर्णायकको समूह) ले उक्त मुद्दामा २४३ मिलियन डलर क्षतिपूर्ति गराउने निर्णय सुनायो । मुद्दाका वादी पक्षका वकिलहरूले सोमबार मियामी, फ्लोरिडाको संघीय अदालतमा दायर गरेको निवेदनमा उक्त सम्झौता प्रस्ताव खुलासा गरेका हुन् । उनीहरूले टेस्लाबाट कानुनी शुल्क असुल्ने माग पनि गरे । उनीहरूले फ्लोरिडा कानुनअनुसार गत मे ३० देखि वादीले गरेको कानुनी खर्च उठाउने अधिकार रहेको पनि बताए । टेस्ला वा त्यसलाई प्रतिनिधित्व गर्ने वकिलले तत्काल कुनै प्रतिक्रिया जनाएनन् । वादी पक्षका वकिलहरूले पनि तत्काल टिप्पणी गरेनन् । यो मुद्दा सन् २०१९ अप्रिलमा भएको दुर्घटनामा केन्द्रित थियो । उक्त दुर्घटनामा अटो–पायलट ड्राइभर–सहायक सफ्टवेयरसहितको मोडल एसले सडकको छेउमा पार्क गरिएको शेभरोलेट टाहो कारलाई ठक्कर दिएको थियो । त्यसबेला कारको छेउमा उभिएका व्यक्तिहरू दुर्घटनामा परेका थिए । जुरीले मृत्यु भएकी नाएबेल बेनाभिडेस लिओनको परिवारलाई र गम्भीर घाइते भएका उनका प्रेमी डिलन एङ्गुलोलाई संयुक्त रूपमा १२९ मिलियन डलर क्षतिपूर्ति (कम्पेन्सेटरी ड्यामेज) र २०० मिलियन दण्डात्मक क्षतिपूर्ति दिने आदेश दियो । सो क्षतिपूर्तिमध्ये ३३ प्रतिशत (अर्थात् ४२.६ मिलियन) टेस्लाले व्यहोर्नुपर्नेछ भने सम्पूर्ण २०० मिलियन दण्डात्मक क्षतिपूर्ति पनि टेस्लाले नै तिर्नुपर्नेछ । जुरीले कार चालकलाई ६७ प्रतिशत क्षतिपूर्ति जिम्मेवार ठहर गरे पनि उनी प्रतिवादी थिएनन् । टेस्लाले भने कुनै गल्ती नगरेको दाबी गर्दै निर्णयले ‘सडक सुरक्षा पछाडि धकेल्ने र टेस्ला तथा सम्पूर्ण उद्योगले जीवनरक्षक प्रविधि विकास र कार्यान्वयन गर्न गरेको प्रयासलाई खतरामा पार्ने’ बताएको छ । टेस्लाले यसविरुद्ध अपिल गर्ने जनाएको छ। वादी पक्षका वकिलहरूका अनुसार यो मुद्दा अटो–पायलटका कारण तेस्रो पक्षको मृत्यु भएको पहिलो मुद्दा हो जसमा अदालतले निर्णय सुनायो । टेस्लामाथि यसअघि पनि स्व–चालित क्षमतासम्बन्धी मुद्दा दायर भएका थिए तर ती मुद्दा मिलापत्र वा खारेज भएर सुनुवाइसम्म पुगेका थिएनन् ।
एक वर्षमा २० प्रतिशतले बढ्यो अडानी समूहको ऋण
काठमाडौं । अडानी समूहको भारतीय बैंकहरूमा निर्भरता बढ्दै गइरहेको भारतीय सञ्चारमाध्यमहरूले जनाएका छन् । भारतका दोस्रो ठूला धनी गौतम अडानीको नेतृत्वमा रहेको यस समूहले अहिले भारतीय बैंक र वित्तीय संस्थाहरूबाट पहिलेभन्दा धेरै ऋण लिएको छ । समूहको करिब आधा ऋण (२.६ लाख करोड भारु) घरेलु बैंक र वित्तीय संस्थाबाट लिएको छ । एक वर्षअघि यो आँकडा ४० प्रतिशत थियो । भारतीय रिजर्ब बैंक (आरबीआई)ले नीतिगत ब्याजदर घटाएपछि भारतमा ऋण लिन सजिलो भएको छ । साथै क्रेडिट रेटिङ राम्रो भएकाले पनि ऋण पाउन सहज भएको छ । पछिल्ला १२ महिनामा जुन २०२५ सम्म अडानी समूहको कुल ऋण २० प्रतिशतले बढेको छ । जुन २०२५ को अन्त्यसम्म अडानी समूहको भारतीय रुपैयाँमा लिएको ऋण ५० प्रतिशत पुगेको छ, जुन डलरमा लिएको ऋणसँग बराबरीमा आएको हो । सरकारी बैंकहरूको अडानी समूहमा एक्सपोजर बढेर १८ प्रतिशत पुगेको छ, जुन गत वर्ष १३ प्रतिशतमात्र थियो । त्यस्तै, एनबीएफसी र वित्तीय संस्थाहरूको एक्सपोजर पनि बढेर २५ प्रतिशत पुगेको छ, जुन एक वर्षअघि १९ प्रतिशत थियो । डलर बन्ड जुन पहिले ३१ प्रतिशत थियो, घटेर २३ प्रतिशतमा झरेको छ । विदेशी बैंकहरूबाट डलरमा लिएको ऋण पनि २८ प्रतिशतबाट घटेर २७ प्रतिशत पुगेको छ । निजी बैंकहरूले भने आफ्नो हिस्सा २ प्रतिशतमा यथावत् राखेका छन् । क्यास रिजर्भ केवल दुई वर्षमै अडानी समूहमा भारतीय बैंकहरूको एक्सपोजर १५ अर्ब डलर (झण्डै १.३ लाख करोड भारु) बढेको छ । यसले देखाउँछ कि यी बैंकहरूले अडानी समूहलाई ऋण दिन कति ठूलो भूमिका खेलेका छन् । अडानी समूहले लगानीकर्ताहरूलाई जानकारी दिएको छ कि उसले बन्दरगाह र ऊर्जा जस्ता क्षेत्रमा दीर्घकालीन सम्झौता गरेर आम्दानी स्थिर राखेको छ । साथै ऋणलाई उद्योगको औसतभन्दा कम राखिएको छ । समूहसँग ६० हजार करोड भारुको नगद (क्यास रिजर्भ) पनि छ, जुन उसको कुल ऋणको चौथाई हो । अडानी एयरपोर्टले बारक्लेस, डीबीएस, फस्र्ट अबु धबी बैंक र एमयूएफजीबाट १५० मिलियन डलरको सिन्डिकेटेड लोन लिएको छ । त्यस्तै, अडानी पोट्र्सले एमयूएफजी बाट १२५ मिलियन डलरको ऋण लिएको छ । एयरपोर्ट युनिटले घरेलु बैंकहरूबाट लिएको ऋणलाई पनि रिफाइनान्स गरिएको छ । यस अवधिमा समूहको नाफा ४० हजार ५६५ करोड भारु रह्यो र पूँजीगत खर्च बढेर १.२६ लाख करोड भारु पुग्यो । लिक्विडिटी र नेट डेट–टु–एबिटा अनुपात २.६ कायम रहँदा ऋण नियन्त्रणमा रह्यो । समूहको ९० प्रतिशतभन्दा बढी आम्दानी एए–रेटिङ वा सोभन्दा उत्कृष्ट सम्पत्तिबाट आएको छ । यस कारण समूहलाई कम ब्याजदरमा ऋण प्राप्त भइरहेको छ र घरेलु तथा विदेशी दुवै पूँजीमा सजिलो पहुँच बनिरहेको छ ।
