जनशक्ति : रोजगारी

काठमाडौं २१, कात्तिक । सार्वजनिक प्रशासनको तुलनामा सुरक्षा निकायको जागिरमा सर्वसाधारणको आकर्षण न्यून देखिएको छ । सुरक्षा निकायको भर्नामा तुलनात्मक रूपमा थोरै मात्र आवेदन पर्ने गरेको छ । निजामती प्रशासनको भर्नामा सयौँ गुना बढी आवेदन पर्ने गरेको छ । गत वर्ष लोकसेवा आयोगले ४ सय ८५ जना नायब सुब्बा माग गरेकोमा ३ सय ३५ गुना बढी आवेदन परेको थियो । तर, नेपाल प्रहरीले ५ सय ५१ जना असइ माग गरेकोमा ३४ गुना बढी अर्थात् १८ हजार ९ सय ६६ जनाको मात्र आवेदन परेको थियो। नेपाली सेनामा एक सय ५० सेकेन्ड लेफ्टिनेन्ट माग भएकोमा एक हजार ४ सय २२ जनाको आवेदन परेको छ । सशस्त्र प्रहरीले सोही तहको असईमा ३६ जनाको माग गर्दा ४ हजार एक सय ३१ आवेदन परेको थियो । नेपाल प्रहरीले ८९ जना इन्सपेक्टर माग गरेकोमा २ हजार ८ सय ५४ जनाले मात्र आवेदन दिए । त्यस्तै, ५ सय ५१ जना असई माग गरेकोमा १८ हजार ९ सय ६६ जनाको आवेदन परेको थियो । त्यस्तै, सशस्त्र प्रहरी बलमा ५४ जना इन्स्पेक्टरको माग भएकोमा एक हजार २ सय ४१ आवेदन परेको थियो । असईमा ३६ जनाको माग भएकोमा ४ हजार एक सय ३१ आवेदन परेको थियो । सुरक्षा निकायको तुलनामा निजामती सेवाको भर्नामा उमेर हद फराकिलो हुन्छ । त्यसबाहेक पनि सुरक्षा निकायको जागिर बढी कठिन हुने, करिअर अनिश्चित हुने र निष्पक्ष भर्ना प्रणालीमा विश्वास कम भएकाले आवेदन न्यून पर्ने गरेको छ । नेपाल प्रहरीका प्रवक्ता डिआइजी हेमन्त मल्ल प्रहरीमा निश्चित उमेरहदसम्म मात्र आवेदन दिन पाइने भएकाले निजामतीको भन्दा कम आवेदन पर्ने बताउँछन् । ‘प्रहरीमा भर्ना हुने शारीरिक रूपमा पनि दुरुस्त हुनुपर्छ, सबैजना त्यसका लागि सक्षम हुँदैनन्, त्यसकारण पनि आवेदन कम परेको हुनसक्छ,’ उनले भने । नेपाल प्रहरीले तुलनात्मक रूपमा भर्नामा आवेदन नपरेपछि गत वर्ष प्रहरीको जागिरप्रति आकर्षण बढाउन डकुमेन्ट्री नै बनाएको थियो । नयाँ पत्रिका दैनिकबाट ।

काठमाडौं १९, कात्तिक । भारत र नेपालबीचको सम्बन्ध छिमेकी राष्ट्रमा मात्रै सीमित छैन, रोटीबेटीको साइनोले झन प्रगाढ बनाएको छ । हुन पनि नेपाली र भारतीय नागरिक रोजगारीको शिलशिलामा एक अर्काका देशमा पुग्नु कुनै नौलो होइन । भारतबाट पनि काम खोज्दै नेपाल आउनेको सङ्ख्या कमी छैन । अर्को कुरा कुटुमेली साइनो, धर्म, संस्कारले पनि भारत र नेपालबीचको सम्बन्धलाई अझै नजिकाएको छ । भारत एक त छिमेकी मुलुक अर्को खुला सिमानाका कारण नेपाली र भारतीय नागरिकलाई काम खोज्दै एक अर्काका देश आतेजाते गर्न सजिलो पनि छ । पूर्वको काकडभिट्टादेखि पश्चिमको कञ्चनपुरसम्मका २२ वटा नाकाबाट दिनहुँ हजारौँ नेपाली काम खोज्दै भारतको विभिन्न सहरमा पुग्छन् । कोही मौसम अनुसार सानोतिनो रकम कमाएर फर्किन्छन् पनि । रोजगारी खोज्दै भारत जाने चलन धेरै पुरानो हो । पछिल्लो समयमा सरकारले खाडी मुलुकहरू, मलेसियालगायत ११० वटा मुलुकमा रोजगारीका लागि खुला गरेको छ । खुला गरिएका देशको रोजगारी धेरै युवालाई भारतको रोजगारीको विकल्प भएको छ । तर सुदूरपश्चिम र मध्यपश्चिम नेपालका नागरिकलाई खाडी मुलुकको रोजगारीभन्दा भारतकै रोजगारी काम लागेको छ । यस क्षेत्रमा प्रत्येक घरबाट कम्तीमा एकजना रोजगारीका लागि भारत गएको भेटिन्छन तर यति ठूलो सङ्ख्या रोजगारीका लागि पुगेका देशमा नागरिकको सुरक्षाका लागि कुनै निकाय नै छैन । त्यसो त भारतबाट पनि थुप्रै नेपाली रोजगारीका लागि नेपाल आएका छन तर उनीहरूको सुरक्षाका लागि भारतले पनि कुनै नीति बनाएको देखिँदैन । मलेसिया, खाडीलगायतका ११० मुलुकमा पुगेकालाई सुरक्षित गर्न र उनीहरूको रोजगारीलाई व्यवस्थित र मर्यादित गराउन श्रम तथा रोजगार मन्त्रालय, वैदेशिक रोजगार विभाग र वैदेशिक रोजगार प्रवर्द्धन बोर्डको गठन गरिएको छ तर सुदूरपश्चिम र मध्यपश्चिमबाट रोजगारीका लागि भारतमा यति नै नेपाली गएका छन् । तिनीहरूका सुरक्षाका लागि कुनै नीति नै छैन । गोरखापत्र दैनिकबाट ।

काठमाडौं १२, असोज । नेपलाका वायुसेवालाई पाइलटको चरम अभाव भएको छ । नेपालका विभिन्न वायुसेवालाई जुनियर पाइलटको फालाफाल भएपनि सिनियर पाइलट भने पाउनै मुस्किल भएको छ । बजारमा एक सय जना कमर्सियल पाइलटको माग भएपपनि एक जना पनि पाउन मुस्किल रहेको सम्वन्धित वायुसेवाले जानकारी दिएको समाचार शुक्रबारको द काठमाडौं पोष्टमा छापिएको छ । नेपालका वायुसेवा आन्तरिक उडानको अवस्था केही सहज भएपनि अन्तर्राष्ट्रिय उडानको लागि पाइलटमागको ६० प्रतिशत पूरा हुनै नसक्ने उल्लेख छ । नेपाल वायुसेवा निगमले पनि नेपाली पाइलट नपाएकै कारण विदेशबाट मगाउन थालेको छ । वायुसेवा निगमले केही पाइलट तयार गर्ने भएपनि निजी क्षेत्रमा जाने गरेकोले पनि वर्षोदेखि निगम पाइलटको चरम अभावमा रहेको छ । नेपाल वायुसेवा निगम मात्रै नभए र नेपालबाट उडान गर्ने अन्य वायुसेवा लागि पनि पाइलट अभाव रहेको छ । जुनिरय पाइलटलाई १५ सय घण्टा उडान गरेर मात्रै सिनियर बनाउन सकिने भएपनि सो समय उडान गराउँने र क्षमता विकास गराउने अभ्यास नै नभएको उल्लेख छ ।