काठमाडौं । नेपाल र श्रीलंकाले दक्षिण एसियाको सूचना तथा सञ्चार प्रविधि ९आईसीटी० क्षेत्रमा ठूलो प्रगति गर्न रणनीतिक द्विपक्षीय साझेदारी औपचारिक रूपमा सुरु गरेका छन् । यो साझेदारीले दुई देशबीच डिजिटल रूपान्तरणलाई गति दिने, नवप्रवर्तनलाई बढावा दिने र आर्थिक सहयोग मजबूत पार्ने अपेक्षा छ ।
यस अग्रगामी पहलको संरचनात्मक ढाँचा क्यान फेडरेसनका वरिष्ठ उपाध्यक्ष चिरञ्जीवी अधिकारीद्वारा तयार गरिएको हो । यस अवसरमा केन्द्रीय कार्यकारी सदस्य तथा शैक्षिक विशेषज्ञ ओमकार बस्नेत पनि उपस्थित थिए ।
यो प्रस्ताव श्रीलंका दूतावास, काठमाडौंकी चार्ज डी अफेयर्स चमीरा मुनासिंघेलाई औपचारिक रूपमा पेश गरिएको छ ।
नेपाल–श्रीलंका आइसिटी सहकार्यका प्रमुख आधार स्तम्भहरू
नेपाल–श्रीलंका आइसिटी व्यवसाय परिषद्को स्थापनास् क्यान फेडरेसनले श्रीलंका एसोसिएशन फर सफ्टवेयर सर्भिसेज कम्पनीज ९एसएलएएसएससीओएम० र आईसीटीए श्रीलंकासँग मिलेर एक समर्पित द्विपक्षीय मञ्च स्थापना गर्नेछ । यस परिषद्ले आउटसोर्सिङ, साइबरसुरक्षा, फिनटेक, कृत्रिम बौद्धिकता ९एआई० र अन्य प्रविधिका क्षेत्रहरूमा संरचित संवाद, सीमापार सहकार्य र व्यवसाय समन्वयलाई सुविधाजनक बनाउनेछ ।
स्टार्टअप र नवप्रवर्तनमा संयुक्त उद्यमको प्रवद्र्धनस् यस ढाँचाले श्रीलंकाली भेन्चर क्यापिटलिस्ट ९भीसी०, एक्सेलेरेटर र कम्पनीहरूको सहयोगमा सह(लगानी मोडेल र इन्कुबेसन कार्यक्रमहरूलाई जोड दिनेछ । यसले एआई, हेल्थ टेक, एग्रीटेक र फिनटेक जस्ता क्षेत्रहरूमा नेपाली स्टार्टअपहरूलाई ठूलो वृद्धि अवसर प्रदान गर्नेछ ।
आइटी प्रमाणपत्रहरूको परस्पर मान्यतास् डिजिटल सिप अन्तरालहरू पूरा गर्न र क्षेत्रीय कार्यबल गतिशीलता बढाउन दुबै देशले आईटी प्रमाणपत्रहरू र प्राविधिक प्रशिक्षण कार्यक्रमहरूलाई परस्पर मान्यता दिनेछन् । यस सम्झौताले आइटी विशेषज्ञहरूका लागि सीमापार पेशागत अवसरहरूलाई सुगम बनाउनेछ ।
आउटसोर्सिङ र प्रतिभा आदानप्रदानलाई सुविधाजनक बनाउनेस् यो साझेदारीले सफ्टवेयर विकास, क्लाउड कम्प्युटिङ, बिजनेस प्रोसेस आउटसोर्सिङ ९बीपीओ० र साइबर सुरक्षा सेवाहरूमा आफ्ना सामथ्र्यहरूलाई प्रयोग गरी द्विपक्षीय आउटसोर्सिङ र प्रतिभा आदानप्रदान कार्यक्रमहरूलाई बढावा दिनेछ, जसले गुणस्तर र लागत(प्रभावकारिता सुनिश्चित गर्नेछ ।
साइबर सुरक्षा सहकार्यलाई मजबूत पार्नेस् नेपालको एनपीकेर्ट र श्रीलंका सीईआरटीले साइबरसुरक्षा खतरा खुफिया साट्ने, सीमापार घटना प्रतिक्रिया र संयुक्त क्षमता निर्माण पहलहरूमा सहकार्य गर्नेछन्, जसले गर्दा क्षेत्रीय साइबरसुरक्षा सुदृढता बढ्नेछ।
आइसिटी एक्स्पो र व्यापारिक प्रतिनिधिमण्डलहरू सह(आयोजनास् योजनामा आइसिटी व्यापार प्रतिनिधिमण्डल, एक्स्पो र सम्मेलनहरू सह(आयोजना गर्ने समावेश छ । नेपालको क्यान इन्फोटेक, बीटुबी समिट, स्टार्टअप एक्स्पो र श्रीलंकाको ट्रेड एक्स्पो, सम्मेलन, नीति संवादमा अन्तर्राष्ट्रिय सहभागिता हुनेछ, जसले स्टार्टअप र प्रविधि कम्पनीहरूलाई नवप्रवर्तन प्रदर्शन गर्न र लगानीकर्ताहरूसँग जोडिन मजबूत मञ्च प्रदान गर्नेछ ।
द्विपक्षीय आइसिटी लगानी कोष सुरु गर्नेस् दुबै सरकारहरूले सहयोगात्मक अनुसन्धान, उत्पाद विकास र प्रविधि व्यावसायीकरणलाई समर्थन गर्न नेपाल–श्रीलंका आईसीटी नवप्रवर्तन कोष स्थापना गर्ने विचार गरिरहेका छन्, जसले डिजिटल प्रगतिको लागि उत्प्रेरकको भूमिका खेल्नेछ ।
शैक्षिक र अनुसन्धान सहकार्यस् प्रमुख आइसिटी विश्वविद्यालयहरू र संस्थाहरूले संयुक्त अनुसन्धान, शिक्षक र विद्यार्थी आदानप्रदान र एआई, ब्लकचेन र डाटा एनालिटिक्स जस्ता क्षेत्रहरूमा सहकार्य गर्ने सम्झौताहरूमा हस्ताक्षर गर्नेछन् ।
डिजिटल नीति र ढाँचाहरू समन्वय गर्नेस् यस पहलले डाटा संरक्षण, डिजिटल पहिचान, इ(कमर्स र सीमापार डिजिटल सेवाहरूमा नियामक ढाँचाहरूलाई समायोजन गर्न नीति संवाद र समन्वयलाई प्रतिबद्ध गर्दछ, जसले सहज डिजिटल व्यापार र शासनलाई सुविधाजनक बनाउनेछ ।
नेपाल-श्रीलंका डिजिटल गलियाराको दृष्टिकोण
दीर्घकालीन दृष्टिकोण नेपाल-श्रीलंका डिजिटल करिडोर स्थापना गर्नु हो । यो महत्त्वाकांक्षी पहलले दुबै देशहरूलाई दक्षिण एसियामा पूरक डिजिटल हबहरूको रूपमा स्थापित गर्नेछ जसले गर्दा सुदृढ इन्टरनेट अवस्थापना, क्लाउड सेवाहरू र साझा डिजिटल मञ्चहरू एकीकृत भई समग्र क्षेत्रीय डिजिटल रूपान्तरणलाई अगाडि बढाउनेछ ।
